İcra Hukuku

 

Kambiyo senetlerine özgü icra takipleri; çek, poliçe ve bono olmak üzere sınırlı sayıda belirlenen kambiyo senetleri üzerinden açılabilmektedir. İcra takibinin geçerliliğine ilişkin şartlar, İcra İflas Kanunu: 167.maddesinde; “Alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senete müstenit olan alacaklı, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile, bu bölümdeki hususi usullere göre haciz yolu ile veya borçlu iflasa tabi şahıslardan ise iflas yolu ile takipte bulunabilir.” şeklinde belirtilmiştir.

Kambiyo senedi borca nasıl itiraz edilir ?

Usulüne uygun olarak gönderilen icra emrini tebliğ alan borçlu, tebliğ aldığı tarihten itibaren 10 gün içerisinde dosya borcunu ödeyebilir. Eğer, takibe dayanak olan senedin kambiyo vasfına havi değilse veyahut kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını iddia ediyorsa, işbu hususlar belirtilerek 5 gün içerisinde, gerekli şikayetlerini bildirir itiraz dilekçesini icra mahkemesine vermesi gerekmektedir. Borçlunun, kambiyo senedindeki imzaya itiraz etmemesi durumunda, sadece borca itiraz etmiş sayılacak ve artık imza incelemesi yapılamayacak, imza itirazında bulunamayacaktır. Ancak, borçlunun haksız olarak imzaya itirazda bulunduğu mahkeme tarafından tespit edilirse, sözü edilen senede dayanan takip borcunun %20’si oranında para cezasına mahkum edilecektir.

Kambiyo senetlerine özgü icra takiplerinde, borca itiraz edilmesi durumunda ise, borçlu, böyle bir borcu olmadığını, işbu borcunu ödediğini veya mehil verildiğini, alacağın zaman aşımına uğradığını veya kambiyo senetlerine özgü icra takibinin yetkisiz icra dairesinde açıldığını (yetki itirazını) sebepleri ile birlikte 5 gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirebilir. Bu itiraz, icra dosyasında satıştan başka diğer icra işlemlerini (haciz, yakalama, kıymet takdiri) durdurmayacaktır. Ancak, süresinde borca itiraz eden borçlu için icra dosyasında satış işlemleri, itirazın sonuçlanması aşamasına kadar yapılamayacaktır.

Bu durumda, icra mahkemesinde söz konusu itirazın kabul edildiğine dair bir karar getirmesi halinde icra takip işlemleri duracaktır. Ancak, itiraz edilen icra mahkemesinden itirazın kabul edildiğine dair bir karar alınamaması halinde, icra dosyasından icrai işlemlere devam edilebileceği İcra İflas Kanunu: 168/5.maddesinde belirtilmiştir.

Ancak, İcra İflas Kanunu’nun Madde: 169/a-2.fıkrasında belirtilen şartlar gereğince; borca veya imzaya itiraz edilmesi halinde icra mahkemesi hâkimi, borçlunun itiraz dilekçesi ile birlikte sunduğu delillerinden borcun ödendiğini, ertelendiğini veya senedin metninden zamanaşımına uğradığı veya borçlunun borçlu olmadığı yahut icra dairesinin yetkili olmadığı kanaatine varırsa, icra takibine itirazın kabulü veya reddine ilişkin karar verilene kadar icra takibinin muvakkaten (geçici olarak) durdurulmasına karar verebilir.

Kambiyo senedine özgü icra takibine yapılan itirazın icra mahkemesince incelenmesi neticesinde, borçlunun itirazının kabulü hâlinde, alacaklı, kötü niyeti veya ağır kusuru bulunması halinde, takip konusu alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilir. İcra takibi muvakkaten (geçici olarak) durdurulmuş ise, bu itirazının reddi hâlinde borçlu, diğer tarafın isteği üzerine takip konusu alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkûm edilir. İtirazın reddine karar verilmesi halinde, borçlu, borçlu olmadığının tespiti için menfi tespit dava açabilecektir. Ayrıca, kambiyo senetlerine özgü icra takibine ilişkin dosya borcunu ödemişse, ödediği parayı geri alabilmek için istirdat davası açabilme hakkı saklıdır. Borçlunun itirazının icra mahkemesince kabul edilmemesi halinde, borçlu bu karara karşı istinaf yoluna başvursa dahi icra dosyasındaki icrai işlemlerin durdurulmasına karar verilmeyecektir. Ancak, borçlunun İİK: 33/3.maddesine göre teminat göstermesi halinde icra işlemleri duracaktır.

T.C. YARGITAY (12). HUKUK DAİRESİ E. 2014/27652, K. 2015/1372, T. 21.1.2015;

* TEBLİĞ İŞLEMİNİN USULSÜZLÜĞÜ İDDİASININ MAHKEMECE RE’SEN NAZARA ALINAMAMASI ( Tebliğ İşleminin Usulsüzlüğü İşleminin Şikayet Niteliğinde Olduğu – 7 Günlük Süreye Tabi Olduğu/Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu İle Takipte Borca İtirazın 5 Günlük Sürede Yapılmadığından İstemin Süre Aşımı Nedeniyle Reddedilmesi Gerektiği )

* KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ HACİZ YOLU İLE TAKİPTE BORCA İTİRAZ ( Tebligatın Usulsüzlüğüne Yönelik Şikayette Bulunulmadığından Bu Hususun Re’sen İncelenemeyeceği – Ödeme Emrinin Tebliğ Tarihine İtirazlar 5 Günlük Sürede Yapılmadığından İstemin Süre Aşımı Nedeniyle Reddedileceği )

* ÖDEME EMRİNE İTİRAZ ( Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu İle Takipte Borca İtirazın 5 Günlük Sürede Yapılmadığından İstemin Süre Aşımı Nedeniyle Reddedilmesi Gerektiği – Tebligatın Usulsüzlüğüne Yönelik Şikayette Bulunulmadığından Bu Hususun Re’sen İncelenemeyeceği )

ÖZET : Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile başlatılan takip üzerine, yetki itirazı ve takibe konu bonoların bedelinin ödenmesi sebebiyle borca itirazda bulunulmuş, takibin iptali talep edilmiştir.

Başvuru bu hali ile yetkiye ve borca itiraza dair olup, bu itirazın 5 günlük sürede yapılması gerekir. Ödeme emri tebliğ işleminin usulsüzlüğü iddiası “şikayet” niteliğinde olup, 7 günlük süreye tabi olduğundan, ileri sürülmediği takdirde mahkemece resen nazara alınamaz.

Borçlunun itiraz dilekçesinde, tebligatın usulsüzlüğüne yönelik bir şikayette bulunmadığı halde mahkemece bu hususun resen incelenerek tebliğ tarihinin düzeltildiği ve düzeltilen tebliğ tarihine göre yetkiye ve borca itirazların esastan incelenerek reddine karar verildiği anlaşılmıştır. Şikayetçi tarafından tebligat usulsüzlüğünün ileri sürülmediği, bu durumda ödeme emrinin tebliğ edildiği tarihe göre itirazların 5 günlük sürede yapılmadığı gözetilerek istemin süre aşımı sebebiyle reddi gerekir.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi Asye Parlak tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Borçlu, alacaklı tarafından bonoya dayalı olarak hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile başlatılan takip üzerine icra mahkemesine başvurusunda, yetkili yerin Beykoz İcra Daireleri ve mahkemesi olduğunu, ayrıca takibe konu bonoların bedelinin ödenmesi sebebiyle borca itiraz ettiğini ileri sürerek takibin iptalini talep etmiş, mahkemece, tebligat usulsüzlüğü şikayetinin kabulüyle ıttıla tarihinin 20.3.2014 olarak düzeltilmesine, yetkiye ve borca itirazın ise reddine karar verildiği görülmektedir.

Başvuru bu hali ile yetkiye ve borca itiraza dair olup, İİK’nun 168/5. maddesi uyarınca bu itirazın 5 günlük sürede yapılması gerekmektedir. Ödeme emri tebliğ işleminin usulsüzlüğü iddiası “şikayet” niteliğinde olup, İİK.nun 16/1.maddesi gereğince 7 günlük süreye tabi olduğundan, ileri sürülmediği takdirde mahkemece resen nazara alınamaz.

Somut olayda, borçluya örnek 10 ödeme emrinin 12.3.2014 tarihinde tebliğ edildiği, başvurunun ise 25.3.2014 tarihinde yapıldığı görülmektedir. Borçlunun icra mahkemesine sunduğu itiraz dilekçesinde, tebligatın usulsüzlüğüne yönelik bir şikayette bulunmadığı halde mahkemece bu hususun resen incelenerek tebliğ tarihinin düzeltildiği ve düzeltilen tebliğ tarihine göre yetkiye ve borca itirazların esastan incelenerek reddine karar verildiği anlaşılmıştır.

O halde mahkemece, şikayetçi tarafından tebligat usulsüzlüğünün ileri sürülmediği, bu durumda ödeme emrinin tebliğ edildiği tarihe göre itirazların İİK’nun 168/5. maddesi uyarınca 5 günlük sürede yapılmadığı gözetilerek istemin süre aşımı sebebiyle reddi gerekirken işin esasının incelenerek yazılı gerekçe ile reddi isabetsiz olup, kararın bu sebeple bozulması gerekir ise de, sonuçta istem reddedildiğinden sonucu itibariyle doğru olan kararın onanması gerekmiştir.

SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının reddi ile sonucu doğru mahkeme kararının yukarda yazılı sebeplerle İİK’nun 366. ve HUMK’nun 438. maddeleri uyarınca ONANMASINA, alınması gereken 27,70 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.01.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.